Een vitale bodem als oplossing voor maatschappelijke opgaven
Wateroverlast én verdroging, klimaatverandering, waterkwaliteit, de afname van biodiversiteit, voedselzekerheid: allemaal actuele maatschappelijke onderwerpen waarvoor oplossingen nodig zijn. Daarbij staat een vitale bodem centraal, want een vitale bodem draagt bij aan stabiele gewasopbrengsten, schoon grond- en oppervlaktewater, goedkoop drinkwater, waterbuffering, biodiversiteit en het behalen van de klimaatdoelen.
De toestand van de bodem wordt door diverse eigenschappen bepaald, zoals het bodemleven, de hoeveelheid en kwaliteit van de organische stof, de bodemstructuur, en de voorraad aan voedingsstoffen. De vitaliteit van de bodem geeft informatie of de bodem in staat is haar gebruiksfunctie te vervullen: voor de productie van landbouwgewassen zijn andere voorwaarden met betrekking tot de vitaliteit van toepassing dan voor natuur. Voor zowel landbouw als natuur geldt dat de bodem in staat moet zijn water en voedingsstoffen te bergen en weer af te geven aan planten en verliezen van stoffen naar het water te voorkomen. Maar ook dat er zich een gevarieerd bodemleven kan ontwikkelen en de bodem zo een bijdrage levert aan het sluiten van kringlopen van voedingsstoffen en koolstof.
De provincie Noord-Brabant heeft de toestand van de Brabantse bodem in het landelijk gebied in beeld gebracht. Het resultaat is een set van kaarten die inzicht geven in de belangrijkste eigenschappen van de bodem en de mate waarin de bodem in staat is haar landbouwkundige, ecologische en maatschappelijke functies te vervullen. De kaarten laten zien in welke gebieden de vitaliteit van de bodem onder druk staat en waar verbetering gewenst is.
Voor de inventarisatie van de landbouwbodems is gebruik gemaakt van een uitgebreide set van bestaande bodemdata, afkomstig van (geanonimiseerde) grondbemonsteringen (2013 – 2017) van Eurofins Agro. De kaarten met bodemeigenschappen zoals organische stof en fosfaat zijn gebaseerd op gemeten waarden. De kaarten over bodemvitaliteit zijn afgeleid uit (combinaties van) de bodemdata door toepassing van een bewerkingsmethodiek.
De kaarten over de natuurbodems zijn gebaseerd op gemeten grondwaterstanden, bestaande bodemkaarten, steekproeven in de vegetatie, oordelen van terreinbeheerders, wetenschappelijke inzichten en aanvullende modelberekeningen.
De weergave van de vitaliteit van de landbouwbodems en natuurbodems is indicatief. Hiermee dient rekening te worden gehouden bij de interpretatie. De kaarten zijn niet geschikt om uit te vergroten.
De kaarten en rapportage zijn opgesteld door een consortium van wetenschappelijke instellingen en adviseurs: KnowH2O, KWR Watercycle Research Institute, Wageningen Environmental Research, Nutriënten Management Instituut, Eurofins Agro en Hoefsloot Spatial Solutions.
Provincie Noord-Brabant is opdrachtgever van het onderzoek naar de toestand van de Brabantse bodem.
