Veilig zijn voor overstromingen en het verminderen van overlast door te veel water. Om dat te bereiken, houden we de kans op overstromingen uit de grote rivieren klein en beschermen we inwoners en bedrijven tegen wateroverlast vanuit beken en kanalen. Hieronder leest u meer over beide situaties.
Noord-Brabant kent circa 340 kilometer dijken, dammen en kunstwerken. Die noemen we primaire waterkeringen. Ze beschermen de provincie tegen hoogwater vanuit de grote rivieren. Deze waterkeringen moeten voldoen aan de normering primaire waterkeringen uit 2017. Daarmee is de kans dat een inwoner van Nederland overlijdt als gevolg van een overstroming kleiner dan eens in de 100.000 jaar. Om deze norm te halen, moeten de keringen voldoen aan de maximale kans op overstromen of doorbreken in de figuur rechts (tabblad ‘ondergrens’). In 2022 hebben de beheerders voor alle primaire waterkeringen beoordeeld of de norm gehaald wordt en of maatregelen nodig zijn.
Klik hier voor aanvullende informatie over normen en maatregelen.
Regionale waterkeringen liggen langs rivieren als de Mark, de Aa, de Dommel en kanalen zoals het Drongelens kanaal. Er zijn voor de regionale keringen provinciale normen vastgesteld. De normering en de aanwijzing van de regionale keringen is vastgelegd in de Omgevingsverordening.
De regionale waterkeringen van de waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta en de Dommel zijn voor het laatst in 2019 getoetst. Tussen provincie en waterschappen is afgesproken dat de keringen minimaal één keer per twaalf jaar getoetst worden. Uit de toetsing van 2019 is een verbeteropgave naar voren gekomen. De laatste jaren is hard gewerkt door de waterschappen om de regionale waterkeringen op orde te brengen.
De regionale keringen langs de Afgedamde Maas zijn door waterschap Rivierenland in 2024 getoetst. Gebleken is dat er nog een aanvullende toetsing nodig is die uiterlijk 2028 wordt afgerond. Tot die tijd is er geen noodzaak tot verbetering. Door regelmatig beheer en onderhoud en door het uitvoeren van inspecties zorgen de waterschappen ervoor dat de keringen er goed bij liggen.
De keringen langs de Zuid-Willemsvaart, Maximakanaal en Wilhelminakanaal zijn in beheer van Rijkswaterstaat en daar ziet het Rijk op toe.
Op de kaart zijn de aangewezen regionale keringen met bijbehorende normering weergegeven.
Paragraaf 4.1.2 van de Interim Omgevingsverordening van de provincie Noord-Brabant geeft voor elk grondgebruik aan wanneer wateroverlast maatschappelijk acceptabel is. Dit verschilt per type gebruik. Een aantal beekdalen kent geen normering voor wateroverlast.
In de grafiek hiernaast is de gevoeligheid voor wateroverlast weergegeven. De grafiek laat zien dat in 2023 in totaal 3263 hectare (0,7 % van de provincie) niet voldoet aan de normering voor wateroverlast. De getallen gaan om gebieden waar vaker wateroverlast kan optreden dan de norm toestaat. Het hoeft niet echt ook te gebeuren.
Klik hier voor meer informatie over het bepalen van de regionale wateropgave.
Bijna heel Brabant voldoet aan de normering voor wateroverlast. Bij extreme neerslagsituaties – zoals in juni 2016 – treedt wel wateroverlast op. Zie de figuur hiernaast voor een momentopname van een specifieke bui in die periode. Bij dergelijke neerslaghoeveelheden is het onvermijdelijk dat beken en kanalen overstromen.
Waterschappen en gemeenten zorgen samen voor de aanpak van wateroverlast in bebouwd gebied. Klimaatstresstesten maken duidelijk waar de knelpunten voor wateroverlast zijn. Op de kaart hieronder staat een uitsnede van de wateropgave in Heeze.
Voor meer informatie over het omgaan van weersextremen en het klimaatbestending inrichten van het landschap in Brabant, zie het Klimaatadaptatieportaal.
De nieuwe overstromingsnormen bestaan uit 2 waarden:
De normen zijn ‘overstromingskansen’. Dat betekent dat de totale kans van mechanismen waardoor een overstroming kan ontstaan, in de norm is verwerkt. Bijvoorbeeld water over de dijk door hoge waterstanden, maar ook instabiliteit van een dijk door grondwaterstroming (‘piping’) of het bezwijken van een damwand.
Voor een aantal primaire waterkeringen in Brabant is al duidelijk dat maatregelen nodig zijn. Die maatregelen staan in het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Waterschap Brabantse Delta heeft verbeterplannen gemaakt voor afgekeurde dijkvakken langs de Donge en Amertak. Voor de Maas tussen Ravenstein en Lith en bij Oeffelt bereiden waterschap Aa en Maas en partners een dijkverbetering en rivierverruiming voor.
Klik hier om verder te gaan met regionale waterkeringen.
We bepalen in 2024 de regionale wateropgave opnieuw. Dat gebeurt op basis van de dan actuele inzichten over klimaat en werking van het watersysteem.
Klik hier om verder te gaan met ervaren wateroverlast.
