Als u naar beneden scrolt, ziet u waarom we de ontwikkeling van de natuur meten en hoe we dat doen. U kunt ook zien wat biodiversiteit en natuurkwaliteit met elkaar te maken hebben. En u krijgt het totaalbeeld van de natuurkwaliteit in de laatste 20 jaar te zien. Als u meer wilt weten over de verschillende typen natuur, zoals bos en heide, dan kunt u doorklikken naar de andere verhalen van natuur.

Natuur vind je overal in Brabant. De Brabantse natuur kent veel verschillende gezichten. Er zijn grote natuurterreinen zoals de Biesbosch, de Peel en de Kampina, en kleinere zoals de Oeffelter Meent en Viskonk.

Natuur bevindt zich ook in de stad en in het agrarisch landschap. Bij natuur in het agrarische landschap kunt u denken aan houtsingels, stroken met veel kruiden en plassen water op lager gelegen delen (poelen). Natuur in de stad gaat over de tuinen van mensen en de soorten die gebruik maken van de stenige omgeving. Denk hierbij aan de huismussen, gierzwaluwen en verschillende soorten vleermuizen.

Alle bestaande natuurgebieden in Brabant vormen samen het Natuur Netwerk Brabant (NNB). Het Natuur Netwerk Brabant is op zijn beurt weer een onderdeel van het Natuur Netwerk Nederland (NNN).

Natuur maakt onze leefomgeving niet alleen aangenaam en gezond, maar is essentieel voor een goed leef- en vestigingsklimaat. Voor de provincie vormt een robuuste en veerkrachtige natuur één van de speerpunten voor duurzame welvaart en welzijn. Daarom volgen we de ontwikkeling van de natuur en de biodiversiteit nauwlettend. De provincie brengt elk jaar in beeld hoe de Brabantse natuur ervoor staat. Met deze informatie kunnen we waar nodig en doeltreffend aan de natuur werken.

De informatie op deze website is onder andere gebruikt om tot het Beleidskader Natuur te komen.

Klik hier voor meer informatie over de verbetering van het Natuur Netwerk Brabant.

We laten de ontwikkeling van de kwaliteit van de natuur zien. Van het schaalniveau van de hele provincie, via de ontwikkeling van de diverse typen natuur in het Natuur Netwerk Brabant en het agrarische landschap tot aan de individuele soorten planten en vogels. Hieronder vindt u meer informatie over biodiversiteit en het meten van natuurkwaliteit.

Er komen in Nederland meer dan 35.000 verschillende soorten planten en dieren voor. En dan tellen we bacteriën, eencelligen, algen, schimmels, mossen en korstmossen niet eens mee. Zo komen er ongeveer 17.500 soorten insecten en 600 soorten spinnen voor in Nederland.

Al deze soorten inventariseren om de totale biodiversiteit in beeld te brengen, is onmogelijk. Daarom beoordelen we de ontwikkeling van de biodiversiteit aan de hand van een selectie van planten en dieren. Wanneer het goed gaat met deze planten en dieren, verwachten we dat het ook goed gaat met de andere planten en dieren. Gekozen is voor planten en dieren die typisch zijn voor de Brabantse natuur, zoals de soorten van de heide, vennen, bossen en het agrarische gebied, zoals de kievit en de klokjesgentiaan.

Hoe goed of slecht het gaat met deze soorten, drukken we uit in een graadmeter of index. Deze geeft de gemiddelde ontwikkeling van een natuurwaarde weer. Met een index (of graadmeter) kunnen we veranderingen in de tijd overzichtelijk weergeven. De index staat voor het beginjaar op 1 (of 100%). Voor de jaren daarna laat de index de veranderingen ten opzichte van het beginjaar zien. Een index van 1,2 wil zeggen dat er een toename is van 20% ten opzichte van het beginjaar. Een afname van 20% leidt tot een index van 0,8.

Klik hier voor meer informatie over deze index.

Het eerste jaar waarvan we de natuurindex kunnen berekenen, is 1995. In 1995 voldeed de natuur al niet meer aan de gewenste kwaliteit. We vergelijken de ontwikkeling van de natuur dus met een situatie waarin de biodiversiteit al sterk was afgenomen. Het rijksbeleid gebruikt vaak de natuurkwaliteit uit 1950 als doel.

Ook in Noord-Brabant is de biodiversiteit in de periode 1950-1995 sterk achteruit gegaan. Aan het begin van de jaren 90 is al geconstateerd dat veel Brabantse natuurgebieden verdroogd waren. We begonnen toen al met het aanwijzen van gebieden waar nieuwe natuur moest komen. Bijvoorbeeld omdat er veel minder schraallanden waren dan daarvoor. We zouden dus niet moeten streven naar een biodiversiteit op het niveau van 1995. De natuurkwaliteit moet veel verder omhoog. Maatregelen als de uitbreiding van het Natuur Netwerk Brabant en de verbetering van water- en luchtkwaliteit gekoppeld aan de maatregelen in de natuur dragen hieraan bij.

De natuur in Brabant kent veel gezichten. De natuur van grote en kleine natuurterreinen, zoals de Biesbosch, de Kampina en de Oeffelter Meent. Maar ook natuur die voorkomt in de stad en in het agrarisch landschap.

De grafiek rechts (in het tweede tabblad) laat zien hoe de natuurtypes en het agrarisch landschap zich ontwikkelen. Voor de natuur ziet u een uitsplitsing naar bos, grasland, heide en moeras. Het agrarisch landschap bestaat uit één index. Over de natuur in het stedelijk gebied is te weinig informatie beschikbaar om een trend voor Brabant te kunnen berekenen.

Elke twee jaar wordt de index opnieuw berekend.

Sinds het begin van de metingen in 1995 is de kwaliteit van alle natuurtypes binnen het Natuur Netwerk Brabant teruggelopen. Met name de kwaliteit van heideterreinen valt op. Door verschillende oorzaken verliezen de heideterreinen hun ecologische waarde. Er moet nog steeds hard gewerkt worden om deze trend om te buigen. Voor de andere natuurtypes lijkt er sinds ronde 7 een stabilisatie te ontstaan; de kwaliteit is redelijk stabiel. In de verhalen over het Natuur Netwerk Brabant en in die van het agrarisch landschap gaan we dieper in op de verklaringen van de indexen.

De roek is een prachtige vogel en sinds 1990 worden jaarlijks de nesten en kolonies geteld. Waar de roeken jaarlijks voorkomen, kunt u zien in de figuur hiernaast, het filmpje laat de grootte en de ligging van de kolonies van jaar tot jaar zien. Er komen steeds meer kolonies roeken in Noord-Brabant voor, maar het aantal nesten per kolonie neemt langzaam af. De gegevens over roeken worden ook gebruikt om eventueel beheer van de roeken toe te staan. Om tot beheer over te gaan moeten naast voldoende roeken ook schademeldingen binnenkomen over de roeken.

In bestaande natuur voeren we projecten uit om de kwaliteit van de natuur te verbeteren. Bijvoorbeeld herstelmaatregelen binnen Natura 2000-gebieden en maatregelen in het kader van programma Natuur, maar ook het beleid rondom biodiversiteit & leefgebieden is hierin belangrijk.

Niet alleen de kwaliteit van de Brabantse natuur wordt aangepakt maar ook het areaal natuur binnen het NNB wordt vergroot. Zo worden bijvoorbeeld landbouwgronden aangekocht en ingericht tot het gewenste natuurtype. Op deze kaart krijgt u een overzicht van de bestaande natuur en de natuur die nog gerealiseerd moet worden om een aaneengesloten Natuur Netwerk te krijgen.

Ecologische verbindingszones (EVZ) verbinden deze natuurgebieden met elkaar. Het voorkomt inteelt als planten en dieren uit de verschillende gebieden met elkaar in contact kunnen komen.

We laten hier de ontwikkeling van de kwaliteit van de natuur in Noord-Brabant zien. Op het schaalniveau van de hele provincie via de ontwikkeling van de diverse typen natuur in het Natuur Netwerk Brabant (NNB) en in het agrarisch landschap tot aan individuele soorten vogels en planten. In het verhaal zelf kunt u verderop meer lezen over biodiversiteit en het meten van natuurkwaliteit.

Klik hier om verder te gaan met natuurkwaliteit en biodiversiteit.

We drukken de biodiversiteit uit in een index. Deze index laat de verandering in biodiversiteit in Brabant sinds 1995 zien. De natuurdataset van voor 1995 is te beperkt om een index te kunnen berekenen. We berekenen de index aan de hand van veldinventarisaties die we in de provinciale meetnetten planten en vogels uitvoeren. Deze data wordt aangevuld met gegevens uit de Nationale Databank Flora en Fauna en uit het Netwerk Ecologische Monitoring.

Inventariseren van natuur is tijdrovend en specialistisch werk. De ontwikkeling van de biodiversiteit wordt elk jaar bepaald aan de hand van steekproeven. Om de metingen te kunnen vergelijken, meten we op vaste steekproeflocaties. Zo zijn er 190 locaties om vogels te tellen; voor planten zijn er 250 meetlocaties.

Klik hier om terug te gaan naar biodiversiteit en indexen.